Τι είναι η καούρα;

Η καούρα είναι το αίσθημα καύσου, "θερμότητας", που αρχίζει από την ξιφοειδή απόφυση και αντανακλά προς τα επάνω στο θώρακα, μέχρι τον τράχηλο ή και την κάτω γνάθο.

Ποια τα αίτια της καούρας;

Η καούρα εμφανίζεται συνήθως μια ώρα μετά την λήψη τροφής. Επιδεινώνεται, κυρίως μετά από μεγάλα γεύματα, την κατάκλιση, από τροφές που ελαττώνουν την πίεση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα και από ουσίες που προκαλούν άμεσο ερεθισμό του βλεννογόνου του οισοφάγου.

Με ποιες παθήσεις σχετίζεται;

Οι «καούρες» συνήθως δεν αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για την υγεία μας. "Κάψιμο " στο στήθος μπορεί να έχουμε όλοι κάποιες φορές, συνήθως μετά από μεγάλα γεύματα ή αυξημένη κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.

Όμως, όταν αρχίζει να επηρεάζεται η ποιότητα της ζωής μας με δυο ή περισσότερα επεισόδια οπισθοστενικού καύσου εβδομαδιαίως, τότε μπορεί να πάσχουμε από μια κατάσταση που ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος (ΓΟΠΝ)

Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσος (ΓΟΠΝ)

Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσος χαρακτηρίζεται ως πάθηση όταν γίνεται η αίτια ενδοσκοπικών βλαβών στον οισοφαγικό βλεννογόνο. Εάν δεν υπάρξει άμεση αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει σε :

• οισοφάγο Barrett’s
• οισοφαγίτιδα
• στένωση οισοφάγου
• καρκίνο οισοφάγου
• δυσφαγία

Ποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής συστήνονται;

Τα άτομα με συμπτώματα καούρας, μπορεί να εφαρμόζουν αρκετά απλά, καθημερινά μέτρα τροποποίησης του τρόπου ζωής αλλά και διατροφής όπως:

• Αποφυγή κατάκλισης για 2-3 ώρες μετά το γεύμα
• Η κατάκλιση στο αριστερό πλευρό πιθανώς να βοηθήσει κάποιους ασθενείς
• Ανύψωση του κεφαλιού και του κορμού κατά τον ύπνο (ανύψωση του πάνω μέρος του κρεβατιού-όχι ανύψωση με μαξιλάρι)
• Αποφυγή φυσικής δραστηριότητας αμέσως μετά τα γεύματα
• Αποφυγή επικύψεων, μεταφορά και ανύψωση βαρέων αντικειμένων αμέσως μετά το γεύμα
• Αποφυγή στενών ρούχων, κορσέδων και ζωνών
• Αποχή από το κάπνισμα
• Μείωση του άγχους και του στρες
• Μείωση του βάρους σε άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα
• Αποφυγή τροφών που ερεθίζουν το στομάχι π.χ. αλκοόλ, κακάο, καφεϊνούχα ροφήματα τηγανητά, σάλτσες, λιπαρά, κοκκινιστά, όσπρια, γαλακτοκομικά
• Καλό μάσημα των τροφών
• Συχνά και μικρά γεύματα
• Αποφυγή νερού και άλλων υγρών κατά την διάρκεια του γεύματος

Καούρα και διατροφή

Πολλοί άνθρωποι με συμπτώματα καούρας αναφέρουν επιδείνωση των συμπτωμάτων τους, μετά την πρόσληψη ορισμένων τροφών. Καθώς όμως τα τρόφιμα που "ενοχλούν", είναι διαφορετικά από άτομο σε άτομο, θα ήταν χρήσιμο για τον ασθενή να κρατήσει ένα ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων και συμπτωμάτων. Η εκτίμηση του παραπάνω ημερολογίου από τον διαιτολόγο, θα αποτελέσει την βάση για τον καθορισμό του τύπου και της ποσότητας της τροφής , που μπορεί να ανεχθεί ο κάθε ασθενής .

Τα βασικά τρόφιμα που συχνά «ενοχοποιούνται» για την εμφάνιση συμπτωμάτων καούρας και καλό είναι να αποφεύγονται είναι:

Τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος

O περιορισμός του προσλαμβανόμενου λίπους, αποτελεί μια από τις βασικές διατροφικές συστάσεις. Το λίπος μειώνει την πίεση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα και επιδεινώνει τα επεισόδια μεταγευματικής γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Πλούσια σε λιπαρά φαγητά ή σνακ, όπως τηγανιτές πατάτες, junk food, βούτυρο, κρουασάν, πίτες με φύλλο, σιροπιαστά γλυκά κ.α. θα πρέπει να αποφεύγονται. Επιπλέον, το πλήρες γάλα και πλήρες γιαούρτι καθώς και τυριά όπως η γραβιέρα και η παρμεζάνα θα πρέπει να αποφεύγονται.

Προτιμήστε φαγητά στο φούρνο, στη σχάρα ή στον ατμό χωρίς βούτυρο ή σάλτσες και αποφύγετε εντελώς τα τηγανιτά φαγητά. Τα τηγανιτά φαγητά, έχει παρατηρηθεί ότι εντείνουν το αίσθημα της καύσου.

Καφεϊνούχα ροφήματα

Η πρόσληψη καφεΐνης ενδέχεται να εντείνει το σύμπτωμα του καύσου λόγω χαλάρωσης που προκαλεί στον κατώτατο οισοφαγικό σφιγκτήρα. Εάν νιώθετε έντονο το αίσθημα μετά την κατανάλωσή τους, προτιμήστε αντίστοιχα ροφήματα χωρίς καφεΐνη όπως για παράδειγμα ντεκαφεϊνέ καφέ. 

Ανθρακούχα ποτά

Η κατανάλωση αεριούχων αναψυκτικών έχει συνδεθεί με νυχτερινή καούρα. Τα αεριούχα αναψυκτικά, λόγω του ανθρακικού, μπορεί να οδηγήσουν σε χαλάρωση του οισοφαγικού σφιγκτήρα και σε αυξημένη έκκριση γαστρικού οξέος στο στομάχι. Γι’ αυτό, θα πρέπει να αποφεύγονται εντελώς από την διατροφή σας και ειδικά με την ταυτόχρονη κατανάλωση φαγητού . Προτιμήστε ένα ποτήρι νερό αλλά όχι κατά την διάρκεια του γεύματος.

Αλκοόλ

Οι ασθενείς με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση συχνά διαμαρτύρονται για καούρα μετά την λήψη μπύρας και άλλων οινοπνευματωδών ποτών όπως λευκό κρασί, κόκκινο κρασί, ουίσκι   και βότκα. Συστήνεται η πλήρη αποχή από το αλκοόλ ή προτιμήστε ποτά χαμηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ σε περίπτωση που δεν μπορείτε να το αποφύγετε εντελώς.

Εσπεριδοειδή και Χυμοί εσπεριδοειδών

Εσπεριδοειδή όπως το πορτοκάλι, το μανταρίνι, το γκρέιπφρουτ, το λεμόνι, ο ανανάς καθώς και οι χυμοί των εσπεριδοειδών και της ντομάτας έχει βρεθεί ότι προκαλούν αύξηση των συμπτωμάτων παλινδρόμησης λόγω της οξύτητάς τους. Συστήνεται ο περιορισμός των παραπάνω φρούτων και χυμών και η αντικατάστασή τους με φρούτα ή χυμούς μικρότερης οξύτητας όπως ροδάκινου, βερίκοκου, μήλου, μπανάνας.

Σοκολάτα

Η σοκολάτα περιέχει ένα συστατικό που ονομάζεται μεθυλοξανθίνη και έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να αυξήσει την παλινδρόμηση των γαστρικών υγρών, μειώνοντας την πίεση στον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα. Πάραυτα , η πλήρης αποφυγή της σοκολάτας δεν συστήνεται σε όλους τους ασθενείς.  

Πικάντικα- Καυτερά Τρόφιμα

Τα πικάντικα τρόφιμα έχει παρατηρηθεί ότι αυξάνουν την καύσο. Το πιο κοινό συστατικό σε αυτά τα γεύματα είναι το κρεμμύδι. Επίσης, τα γεύματα που περιέχουν κάρυ μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.

Στον παρακάτω πίνακα μπορείτε να δείτε ποιες τροφές πρέπει να αποφύγετε και ποιες να προτιμήσετε για να αντιμετωπίσετε την καούρα και να αποφύγετε τις ενοχλήσεις.

	Αποφύγετε	Προτιμήστε
Γαλακτοκομικά Προϊόντα	Γάλα πλήρες (φρέσκο, εβαπορέ, σκόνη), γιαούρτι πλήρες, γραβιέρα παρμεζάνα Γραβιέρα, φέτα, παρμεζάνα	Γάλα άπαχο. γιαούρτι άπαχο Κατίκι, ανθότυρο, ξυνομυζήθρα, cottage, τυρί κίτρινο με χαμηλά λιπαρά
Λαχανικά	Ντομάτα, κρεμμύδι, σκόρδο	Βραστές πατάτες, καρότα, λάχανο, μπρόκολο
Φρούτα	Εσπεριδοειδή (πορτοκάλι, λεμόνι, γκρέιπφρουτ, ανανάς)	Μήλο, αχλάδι, μπανάνα, ροδάκινο, βερίκοκο
Αυγά	Κρόκοι αυγών	Ασπράδια αυγών
Κρέας -Ψάρι	Χοιρινό με ορατό λίπος, μοσχάρι με ορατό λίπος, αρνί, εντόσθια, λουκάνικο	Κρέας άπαχο, κοτόπουλο ψητό ή βραστό χωρίς πέτσα, ψάρια
Λίπος	Λιπαρά φαγητά, σάλτσες, βούτυρο, μαγιονέζα, πατατάκια, μπέικον, ελιές, λιπαρά dressings, κρέμα γάλακτος	Ελαιόλαδο (μέτριες ποσότητες)
Γλυκά	Σοκολάτες, σιροπιαστά γλυκά, πάστες, παγωτό, καραμέλες	Ζελέ, ρυζόγαλο
Ποτά & Ροφήματα	Χυμοί εσπεριδοειδών, αναψυκτικά, αλκοολούχα ποτά, καφεϊνούχα ροφήματα (συμπεριλαμβανομένου του τσαγιού και της σοκολάτας), ρόφημα μέντας	Χαμομήλι, ginge

Καούρες και εγκυμοσύνη

Οι καούρες είναι ένα αρκετά συχνό φαινόμενο κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και παρατηρείται σε ποσοστό 17%-45% των κυήσεων.

Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι το 22% των γυναικών εμφανίζει καούρες στο 1ο τρίμηνο, το 39% στο 2ο τρίμηνο και το 60-72% στο 3ο τρίμηνο της κύησης.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οφείλονται σε πίεση του στομάχου από την μήτρα, που σε συνδυασμό με την χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα από τις ορμόνες της κύησης προκαλεί παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου προς τον οισοφάγο.

Η κατάσταση αντιμετωπίζεται με :

• Μείωση της ποσότητας της τροφής που καταναλώνετε κάθε φορά
• Αποφυγή υγρών κατά την διάρκεια των γευμάτων
• Αποφυγή κατάκλισης αμέσως μετα το γεύμα
• Ενδυμασία με χαλαρά ρούχα.

Καούρες και βότανα

Βότανα με γαστροπροστατευτικές και αναλγητικές ιδιότητες για την αντιμετώπιση της καούρας είναι :

Χαμομήλι (Marticaria recutita)

Το χαμομήλι, γνωστό από την αρχαιότητα για τις φαρμακευτικές και θεραπευτικές του ιδιότητες (αντιφλεγμονώδες, αντιμικροβιακό, αντισπασμωδικό, κατά της αυπνίας, τόνωση ανοσοποιητικού, ανακούφιση από κνησμό, καύσο, ερεθισμό, τυμπανισμό, κολικούς κ.α.) είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα βότανα της ελληνικής γης.

Το χαμομήλι, σήμερα, χρησιμοποιείτε παραδοσιακά για διάφορους ιατρικούς σκοπούς, όπως διαταραχές του γαστρεντερικού ή πεπτικού συστήματος (μετεωρισμό, τυμπανισμό, καούρες, πεπτικά έλκη κολίτιδα, γαστρίτιδα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση κ.α.) .

Όμως δεν υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός αξιόπιστων μελετών που να τεκμηριώνουν το κατά πόσο είναι ή όχι ωφέλιμο για την υγεία του ασθενούς.

Μαστίχα Χίου

Μελέτες έχουν δείξει, ότι η Μαστίχα Χίου προσφέρει ανακούφιση από την οπισθοστερνική καυσαλγία σε ανθρώπους που ταλαιπωρούνται από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Συγκεκριμένα, η κατανάλωση μαστίχας φάνηκε να συμβάλλει στην μείωση της καούρας, του τυμπανισμού και της δυσπεψίας μετά την χορήγηση μαστίχας για 3 εβδομάδες στο 75% των ασθενών (δόση 1 γρ. ημέρα) σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Χίου

Επίσης, η Μαστίχα Χίου έχει μελετηθεί ως προς τη δράση της έναντι στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού .Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η μαστίχα σε συγκέντρωση 125 μg/ml σκότωσε το ελικοβακτηρίδιο στο 50%,ενώ συγκέντρωση 500 μg/ml εξολόθρευσε το ελικοβακτηρίδιο στο 90 % των δειγμάτων.

Πιπερόριζα- Ginger

Η πιπερόριζα χρησιμοποιείται συχνά για τη θεραπεία και την ανακούφιση από τα συμπτώματα της δυσπεψίας όπως καούρες, μετεωρισμός, φούσκωμα, πόνος στο στομάχι, ναυτίες. Δρα κάνοντας την πεπτική διαδικασία πιο αποτελεσματική, αυξάνοντας τη γαστρική κινητικότητα και εξουδετερώνοντας τις τοξίνες και τα οξέα στον πεπτικό σωλήνα .

Συμπερασματικά

Οι μικρές αλλαγές στην διατροφή και τον τρόπο ζωής αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση από τις καούρες. Επίσης, η μείωση του βάρους σε άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα καθώς και η μείωση του άγχους και του στρες θα μπορούσε να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και να μειώσει τα συμπτώματα. Η επαφή με τον θεράποντα ιατρό για την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή και με τον διαιτολόγο για την βελτίωση της διατροφής αποτελούν τον σημαντικότερο παράγοντα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.